Zakres pojęcia "pierwsze zasiedlenie" - stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług [dalej: „Ustawa o VAT”], przez pojęcie „pierwszego zasiedlenia” rozumieć należy oddanie do użytkowania budynków, budowli lub ich części, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi, w wykonaniu czynności opodatkowanych, w okresie po ich wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie stanowiły co najmniej  30% wartości początkowej.

W świetle art. 43 ust. 1 pkt. 10 lit. a – b Ustawy o VAT, zwolnieniu z VAT podlega dostawa budynków, budowli lub ich części, za wyjątkiem gdy dostawa dokonywana jest w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim albo gdy między pierwszym zasiedleniem, a dostawą budynku, budowli lub ich części, upłynął okres krótszy niż dwa lata. 

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażonej w wyroku z dnia 14 maja 2015 r. (sygn. akt: I FSK 382/14), definicja „pierwszego zasiedlenia” przewidziana w Ustawie o VAT jest węższa aniżeli znaczenie tego pojęcia wynikające z Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej [dalej: „Dyrektywa VAT”]. W ocenie Sądu, znaczenie „pierwszego zasiedlenia” wyznaczone Dyrektywą VAT ma charakter autonomiczny, a polski ustawodawca nie miał prawa precyzować warunków, jakie muszą zostać spełnione aby po zakończeniu budowy doszło do pierwszego zasiedlenia.

NSA uznał, iż zakres pojęcia „pierwszego zasiedlenia” został zawężony w Ustawie o VAT w stosunku do  postanowień Dyrektywy VAT. Sąd wskazał, iż wykładnia językowa, systematyczna i celowościowa przepisów Dyrektywy VAT jednoznacznie wskazuje, iż  pojęcie „pierwszego zasiedlenia” należy rozumieć szeroko jako "pierwsze zajęcie budynku, używanie". 

W świetle powyższego Naczelny Sąd Administracyjny za niedopuszczalne uznał uzależnienie wystąpienia pierwszego zasiedlenia od tego czy wydanie budynku do użytkowania nastąpi w wykonaniu czynności opodatkowanych. Zdaniem NSA, odmienna interpretacja prowadzi bowiem do sytuacji, w której używanie przez podatnika, nawet przez kilkadziesiąt lat, budynku wybudowanego przez niego na własne potrzeby, nie doprowadzi do pierwszego zasiedlenia.

Orzeczenie:

1. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 maja 2015 r., sygn. akt: I FSK 382/14.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,
2. Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.